Syklar for å skape gode barndomsminne

Ein familie kan vere så mykje. Det kan vere den du fekk delt ut ved fødselen og ikkje rår over, og så kan det vere den du vel i løpet av livet, slik som nære venner. Vegard’s krefttråkk er ei historie om at familie også kan vere noko som sjukdommen vel for deg. 

Kvart år kjem eit tjuetals familiar til Sogn for ei heil helg. Dette er familiar med barn som har eller har hatt kreft, eller som har mista eit barn til kreften. I løpet av helga blir dei til ein stor, utvida familie som støttar kvarandre også resten av året. 

Dei kjem ifrå nord i Rogaland til sør i Møre og Romsdal. Foreldre og søsken er med, gjerne besteforeldre også. Dei blir innlosjerte på hotell og tatt med på aktivitetar: Dei får prøvekøyre brannbilar og sitje på med helikopter. Komme om bord i redningsskøyta og vere med på fiktive redningsaksjonar etter folk som har falle på sjøen. Ri på hestar og lære seg å buldre i klatreveggen. Sånne tøffe ting. Aktivitetane er lagde opp slik at dei ikkje skal ekskludere nokon, uansett kvar ein er i sjukdommen. Lege og kreftsjukepleiar er til stades. 

Familiane får dekka alt, frå dei reiser heimanfrå til dei er heime igjen. Sparebanken Vest har vore med som stolt støttespelar i mange år, og i år var gåva på 150.000 kroner. 

Jørgen Follevåg Mjelleli, banksjef for Florø, Førde og Sogndal, seier at dette er eit av dei enklaste vala han tar i jobben. 

— Når Vegard, Rasmus og andre eldsjeler skapar ei ekstraordinær helg for barn og unge med kreft og gir dei eit lys i ein elles krevjande situasjon, då er det ekstra meiningsfullt å vere med og støtte, seier banksjefen. 

Ei historie med mange lag 

La oss gå tilbake til juni 2016. Vegard Stenehjem Skjeldestad trakka i veg på sykkel over Vikafjellet, frå Vik til Voss for å møte kona Ingrid. 

I Vik var det nærare tretti grader i lufta, men over fjellet kom det ein svalande gufs frå dei høge brøytekantane. Det var tungt. Dei siste kneikene opp mot tunellen fekk Vegard god tid til å gruble. Skulle han kanskje sykle Jotunheimen rundt, til inntekt for kreftsaka? 

24. august 1994 fekk 12 år gamle Vegard beskjed om at han hadde blodkreft og at han måtte belage seg på å tilbringe ein del tid på sjukehus framover. «Eg kjem vel heim til jul?», spurde Vegard. 

— Det høyrest kanskje litt flåsete ut, men eg var gut og 12 år, og eg tok ikkje inn over meg kor gale det kunne gå. No som eg har døtre i omtrent same alder, 13 og 16 år, får eg spørsmål om eg ikkje tenkte på at eg kunne døy, men det kan eg verkeleg ikkje erindre. Det var nok mykje verre for mamma og pappa og brørne mine. Kjenner eg meg sjølv rett, levde eg frå dag til dag. I nuet. Slik er eg for så vidt framleis.

Typisk nok er det ikkje sprøytene, leidningane og smertene han hugsar best frå sjukdommen. Det han minnest er langhelger til Kristiansand Dyrepark og Legoland i Billund i regi av forskjellige sponsorar. Som 15-åring var han med ei ungdomsgruppe til EuroDisney i Paris. Det er slike minner han vil gi ungar som er sjuke i dag. 

I 2017 hadde Vegard fått med seg Rasmus Mo og ei hard kjerne på 7-8 personar i det som fekk namnet Vegard’s krefttråkk. For første gong sykla dei Jotunheimen rundt – 430 kilometer og 4609 høgdemeter – for å samle inn pengar. Sidan har det blitt eit årleg initiativ. Dei har sykla Trondheim–Oslo og fylket rundt, og i år skal dei gjere noko heilt nytt og førebels hemmeleg, men såpass kan vi seie, at det involverer ein verdsrekord og gangsperr på heilt nye plassar. 

Eit friminutt i lag med likesinna 

Rasmus Mo var ein nøkkelperson for å få det heile til. 

— Kvart år samlar vi inn rundt 350.000 kroner. Pengane går uavkorta til aktivitetshelga og andre lyspunkt i løpet av året, slik som ein regional julemiddag og ei årleg gåve, seier han og held fram: 

— Vi ønsker å gi desse familiane eit sårt tiltrengt friminutt og ein plass der dei kan bli kjende med andre i same situasjon. Vi er svært takknemlege for bidraget frå Sparebanken Vest. Banken tar samfunnsansvar og viser at dei veit kven dei skal vere med og heie på.

«Alle» kan klare å sykle Trondheim–Oslo viss dei berre har riktig fokus og trener ein del, meiner Rasmus. 

Berre éin ting er ikkje eit alternativ, og det er å bryte. 

— Vi skal kjenne litt på korleis det er å måtte stå i kampen, sjølv når vi har lyst til å gi opp. Vi kan aldri fullt ut forstå kva det vil seie å ha eit kreftsjukt barn, eller å bli råka av så alvorleg sjukdom i barndommen. Men vi kan gjere ein liten forskjell, gi rom for ein liten pause. Vi er med på noko som er større enn oss sjølve, så eigentleg er det vi som skal takke, seier Rasmus. 

Vegard veit ikkje om det er sjukdommen i barne- og ungdomsåra som har gjort han til den han er. 

— Eg har alltid vore veldig sosial og brydd meg om at dei rundt meg. Å sjå gleda ungane har, smila deira etter ei slik helg, det gir meg ein voldsom driv. Men det her handlar jo ikkje berre om meg. Det hadde aldri gått utan alle som bidrar i større og mindre grad. Det er i alle fall 40-50 personar i sving i løpet av aktivitetshelga og resten av året.